VI schreef:Door Reon Boeringa
Om duurzaam in de Eredivisie te blijven moet de financiële huishouding van SC Heerenveen op de schop. Directeur Ferry de Haan (51) licht de uitdaging toe.
Het interview loopt op zijn einde als er een bekende gestalte in de deuropening verschijnt. Foppe de Haan neemt het gezelschap in zich op en richt zich dan in het Fries tot de directeur van SC Heerenveen: ‘Moatst goed neitinke.’ Om na een korte stilte geamuseerd te vervolgen: ‘Dat begreep je toch wel, Ferry?’ Goed nadenken. Daarmee vat de clubicoon van SC Heerenveen de kern. Ferry de Haan is namelijk sinds 1 juni jongstleden algemeen directeur van de Friese club, waar hij de twee seizoenen ervoor al actief was geweest als technisch manager. In zijn korte periode als algemeen directeur is De Haan al met een aantal uitdagende dossiers geconfronteerd, vooral van financiële aard.
SC Heerenveen werkt al jaren met een tekort op de begroting. Daarin is het bepaald niet de enige Nederlandse club. Zelfs de vaderlandse top is voor het schrijven van zwarte cijfers afhankelijk van transferwinsten. Wat de situatie bij de Friezen onderscheidend maakt, is de grootte van dit tekort ten opzichte van de inkomsten en de geldmiddelen die voorhanden zijn. De laatst bekende jaarrekening (over het seizoen 2021/22) maakte bijvoorbeeld melding van een inkomstentotaal (netto-omzet) van 15,2 miljoen euro. Alleen overstegen de uitgaven deze inkomsten met meer dan een kwart, want het begrotingstekort bedroeg 5,6 miljoen.
Joey Veerman als speler van Heerenveen in actie tegen PSV (2020).
Om in de buurt te komen van zwarte cijfers, heeft SC Heerenveen elk jaar forse transferwinsten nodig. Lukt het de Friese club een jaar niet om vijf tot zes miljoen op te halen op de transfermarkt, dan kunnen er betalingsproblemen ontstaan. Het vrij opneembare geld van SC Heerenveen (liquide middelen) is ten aanzien van dit begrotingstekort namelijk gering. Aan het einde van het boekjaar 2021/22 was dit 4,9 miljoen. Met andere woorden: SC Heerenveen balanceert als het ware op een koord. Jarenlang ging dat goed, doordat grote verkopen van bijvoorbeeld Chidera Ejuke (CSKA Moskou), Joey Veerman (PSV) en Amin Sarr (Olympique Lyon) de begrotingstekorten afdekten en voor zwarte cijfers zorgden. Alleen is dit kalenderjaar gebleken hoe nijpend de situatie kan worden wanneer SC Heerenveen een jaar niet zou verkopen, of met een onverwachte tegenvaller te maken krijgt.
EJUKE
Directe oorzaak is de nasleep van de transfer van Ejuke. SC Heerenveen verkocht de Nigeriaanse linksbuiten in 2020 voor ruim twaalf miljoen euro aan CSKA Moskou. Zoals gebruikelijk werd overeengekomen dat de Russen die transfersom niet in een keer, maar in verschillende termijnen zouden overmaken. De eerste termijnen kwamen volgens afspraak in Friesland binnen, maar bij de laatste betaling à 3,1 miljoen euro ging het mis. CSKA had deze in het voorjaar van 2022 moeten overboeken, maar is tot de dag van vandaag in gebreke gebleven.
Het missen van de Ejuke-miljoenen is dit kalenderjaar gaan knellen. Dusdanig, dat de bodem van de Friese geldkluis in de loop van dit seizoen zou worden bereikt, waardoor de club niet meer aan haar betalingsverplichtingen zou kunnen voldoen. SC Heerenveen onderving dit door betalingstermijnen die het nog tegoed had van PSV en Olympique Lyon voor Veerman en Sarr aan een bank te verkopen. Door het naar voren halen van deze inkomsten heeft de club genoeg vet op de botten voor het huidige seizoen. De Leeuwarder Courant publiceerde daar enkele weken geleden voor het eerst over. Het leidde bij de achterban tot een schrikreactie.
‘En dat verbaasde mij dan weer’, vertelt Ferry de Haan in zijn kantoor in het Abe Lenstra Stadion. ‘Omdat de kern van het verhaal volgens mij al een hele tijd bekend is, namelijk dat we met een flink tekort werken. Vervolgens komt de kwestie-Ejuke, wat je raakt in je liquiditeit. Er zijn weinig clubs die zomaar drie miljoen euro kunnen wegstrepen. Wat we willen doen is mensen informeren wat het missen van dat geld met ons doet, dat we nu heel scherp aan de wind moeten zeilen. Dat we een noodgreep hebben moeten doen door transfergelden naar voren te halen.’
De situatie heeft mensen ervan bewust gemaakt dat één missende steen het hele financiële bouwwerk aan het wankelen kan brengen.
‘Dat zou kunnen. Tegelijkertijd ben ik ook gewoon iemand die dingen direct benoemt, misschien directer dan men gewend is: dit is wat het is. We zijn nu gedekt voor het huidige seizoen en als het ons in de winter of volgend jaar lukt om een grote transfer te doen, zijn we dat voor het volgende seizoen ook weer. Alleen wil je niet steeds maar weer verkopen om de gaten te dichten. Het verkopen van spelers hoort bij de Nederlandse competitie en bij SC Heerenveen, alleen doe je dat idealiter vanuit een meer overwogen en gecontroleerde situatie. Niet uit de noodzaak dat je een mega-gat hebt om te vullen, zoals nu het geval is. Daar moeten we van af.’
'Het verkopen van spelers kan je businessmodel zijn, maar het moet niet een middel zijn om je hoofd boven water te houden, wat het nu te veel is'
Het huidige huishoudboekje van SC Heerenveen is niet duurzaam?
‘Dat is in feite wat ik zeg. Dat willen we niet meer, je moet niet op transfers blijven gokken. Het verkopen van spelers kan je businessmodel zijn, maar het moet niet een middel zijn om je hoofd boven water te houden, wat het nu te veel is. Ieder jaar een goede transfer doen is prima, het heeft bovendien een aantrekkingskracht op jonge spelers, die zien dat ze bij Heerenveen beter worden en daarna tegen normale voorwaarden een mooie stap kunnen maken. Alleen wil je dat soort keuzes als club weloverwogen kunnen maken, in lijn met je sportieve ambities. Dat gaat nu niet. Nu verkopen we omdat we móéten.’
Het door u geschetste mega-gat bedraagt circa zes miljoen euro. Hoe denkt u dat te gaan verkleinen?
‘De nieuwe televisiedeal maakt het vanaf medio 2025 in elk geval een stukje makkelijker. Dat is niet mijn verdienste, maar het is een beetje geluk dat we goed kunnen gebruiken. Misschien dat we door naar ons uitgavenpatroon te kijken een beetje kunnen bezuinigen, maar niet veel, want in schaven zit de oplossing niet in mijn ogen. Het zit hem er vooral in dat we meer inkomsten moeten gaan genereren en daartoe zijn we op dit moment bepaald niet overbemand. Sterker nog: commercieel gezien zijn we als organisatie vrij smal. SC Heerenveen geldt als de club van Friesland en ik denk dat we daar veel meer uit kunnen en moeten halen.’
‘Daarnaast zijn onze huisvestingslasten (2,4 miljoen plus onderhoudskosten, red.) een belangrijke factor. Een verlaging daarvan kan substantieel bijdragen aan een oplossing. Daar zijn we al een hele tijd over in gesprek en ik heb het idee dat we nu in een fase zitten waarin we ergens naartoe gaan. Een bedrag kan ik niet noemen, want ik wil geen verwachtingen wekken en ik zou dat ook niet netjes vinden richting de mensen met wie we om tafel zitten, maar ik heb het gevoel dat er een beslissing ten gunste van ons gaat vallen. Bij alle partijen is het besef dat er iets moet gebeuren, als we op een duurzame manier met elkaar de toekomst in willen.’
Streeft u naar een sluitende begroting, of is een kleiner jaarlijks tekort acceptabel?
‘Toen ik hier kwam lag er een beleidsplan, met het idee het tekort in stappen af te bouwen van min zes miljoen naar min twee miljoen. In mijn ogen is een vertrekpunt tussen de nul en min twee miljoen acceptabel. Het liefst begroot je natuurlijk helemaal met zwarte cijfers, op nul, maar in ogenschouw nemende waar we vandaan komen, is dat nog niet reëel. Tussen de nul en min twee miljoen kan, ik denk dat we dat gaan bereiken.’
Dat klinkt ambitieus. Ten opzichte van de huidige situatie zult u een verschil van vijf miljoen moeten goedmaken.
‘Ik denk dat er voldoende mogelijkheden liggen. Qua toeschouwersaantallen zijn we nu de vijfde club van Nederland, dus we hebben niet te klagen. Tegelijkertijd kan en moet de bezettingsgraad van ons stadion omhoog. We zien van jaar tot jaar een stijging in seizoenkaarthouders en zonder de illusie te hebben dat ons stadion elke twee weken vol zal zitten, denk ik dat er nog veel rek in zit. De tijden van rumoer bij deze club zijn geweest, mensen willen weer bij SC Heerenveen horen. We gaan met zijn allen een nieuwe richting in en ik hoop dat de Friezen daar onderdeel van willen zijn. Daarnaast zie ik ook commercieel mogelijkheden voor groei. In tijden van corona hebben een hoop grote partners hun contracten aangepast en verlengd. Daar zijn we ze dankbaar voor, maar er zijn wel nieuwe tijden aangebroken. Er gaat een moment komen dat we andere voorwaarden moeten bespreken. Dat kan behoorlijk wat opleveren. Dan zeg ik: vijf miljoen compenseren is reëel.’
U bent zeker niet de eerste directeur die op gebied van toeschouwers en commercie veel kansen ziet. Uw voorgangers slaagden er echter niet in noemenswaardige stappen te maken. Waarom gaat het u wel lukken?
‘Het liefst had ik je nu alles zwart op wit kunnen geven. Van: op die en die datum hebben we dit, daarna groeien we op de volgende datum naar dat bedrag. Zo werkt het alleen niet. Tegelijkertijd weten we wel heel goed waar we momenteel mee bezig zijn, qua verlaging van de lasten én verhoging van de omzet. Ik ben niet iemand die zegt dat alles geweldig gaat terwijl dat niet zo is. Natuurlijk: we moeten onze plannen met zijn allen gaan waarmaken, maar ik zou me niet op deze manier uitspreken als ik niet zou geloven in de richting die we met zijn allen ingaan. Ik verkoop geen luchtkastelen. Om een voorbeeld te geven: over het lopende seizoen zitten we al op een begrotingstekort van 4,7 miljoen. We komen vanaf min zes, dus de eerste stap is gezet.’
Is het ook een afweging om terug te gaan in ambitieniveau en minder uit te geven aan spelers?
‘Dat zou kunnen. Tegelijkertijd moeten we ervan doordrongen zijn dat de verschillen in de Eredivisie tussen plek zeven en vijftien heel erg klein zijn. Zit het een keer tegen, dan kun je daar zomaar eindigen. Er zijn zelfs voorbeelden van dat het nog slechter met je kan aflopen. Je moet er alles aan doen om dat niet te laten gebeuren.’
U bedoelt: liever niet op spelers bezuinigen, uit vrees het volgende FC Groningen te worden?
‘Die bezuinigden in hun degradatiejaar niet eens op spelers, maar dat is inderdaad wel wat ik bedoel. Je gaat in dat opzicht op zoek naar de juiste balans. We willen af van dat mega-tekort en houden alles kritisch tegen het licht. Qua aantallen spelers zijn we bijvoorbeeld al flink teruggegaan, want toen ik hier kwam eindigden we met een selectie van 29 man, terwijl het er nu 22 zijn. Het is trouwens niet zo dat we heel veel minder aan spelers uitgeven, we geven het vooral – in onze ogen – beter uit. Wat ik wil zeggen: we moeten waken afbreuk te doen aan het sportieve ambitieniveau. Dat brengt risico’s met zich mee.’
Tegelijkertijd kunt u met een Lidl-portemonnee niet naar de Albert Heijn blijven gaan.
‘Wat niet kan, dat kan niet. Tegelijkertijd heeft SC Heerenveen met name in het buitenland nog een enorme aantrekkingskracht op spelers, als ik dat vergelijk met andere Nederlandse clubs. In mijn ogen moeten we die aantrekkingskracht blijven benutten.’
'Er zijn mensen die denken dat wij altijd maar moeten en kunnen kopen, maar zoals de zaken er nu voor staan, is dat komende winter in elk geval onmogelijk'
U heeft dit kalenderjaar drie spelers gekocht voor bedragen met zes nullen. Is dat gezien de financiële realiteit nog verantwoord in de toekomst?
‘Misschien wel niet. Er zijn mensen die denken dat wij altijd maar moeten en kunnen kopen, maar zoals de zaken er nu voor staan, is dat komende winter in elk geval onmogelijk. Het is voor ons altijd belangrijk om een bepaalde waarde op het veld te houden en dat soort spelers kost vaak geld. Mocht het zo zijn dat we in de toekomst weer een aantal mooie transfers doen, dan ontstaat er mogelijk weer een potje waar vanuit we spelers kunnen kopen. Maar dit is een terecht punt.’
Terug naar waar we het gesprek begonnen: Ejuke. De FIFA heeft jullie in het gelijk gesteld en zegt dat CSKA moet betalen. Wat is nu de status?
‘Dat er nog een verschil zit tussen je gelijk krijgen en je geld krijgen. CSKA heeft bezwaar aangetekend en is naar het CAS gestapt, wanneer zij uitspraak doen is ons nog niet bekend. Wij verwachten dat ook het CAS in ons voordeel zal beslissen, maar zelfs daarna is het nog de vraag of we ons geld gaan krijgen. De precieze beroepsgronden van CSKA kennen we niet. Ze zouden kunnen zeggen dat ze Ejuke amper hebben kunnen gebruiken, omdat hij gebruik heeft gemaakt van de regelgeving die het gedurende de oorlog in Oekraïne mogelijk maakt ergens anders te spelen. Alleen hebben wij daar geen boodschap aan. De deal tussen ons en CSKA is natuurlijk ruim voor die inval gesloten en zij bezitten nog altijd Ejukes transferrechten. Wij hebben recht op ons geld.’